Türkiye’de çalışma koşulları ağır olan bazı meslek gruplarına tanınan “fiili hizmet süresi zammı” yani kamuoyunda bilinen adıyla “yıpranma payı” uygulamasında önemli değişiklikler yapıldı. SGK tarafından yayınlanan listeyle birlikte bazı mesleklerin bu haktan artık yararlanamayacağı açıklandı.
Artık Yıpranma Payı Yok: Kapsam Dışı Kalan Meslekler
SGK’nın belirlediği yeni kriterlere göre, işin niteliği itibarıyla risk unsuru taşımayan ve fiziksel zorluk içermediği gerekçesiyle aşağıdaki meslek gruplarının yıpranma payı hakkı kaldırıldı:
• Belediye başkanları
• Bar çalışanları
• Balık toptancıları
• Muhasebeciler ve mali işler sorumluları
• Uluslararası ticaret uzmanları
• Spor kulübü yöneticileri
• Aşçılar
• Bekçiler
• Çaycılar
• Danışmanlar
• Hizmetliler
• Sekreterler
Daha önce özellikle madencilik sektöründe destek birimlerde çalışan aşçı, bekçi ve çaycı gibi personel bu haktan yararlanabiliyordu. Ancak yeni düzenlemeyle bu çalışanlar erken emeklilik hakkını kaybetmiş oldu.
Yıpranma Payı Devam Eden Meslekler
Buna karşın SGK, fiilen ağır ve tehlikeli işlerde çalışan bazı meslek gruplarının yıpranma payı haklarını korumaya devam ediyor. Bu meslekler şunlar:
• Madencilik ve yeraltı işleri
• Demir-çelik fabrikası çalışanları
• Asit üretim tesislerinde çalışanlar
• Sahil Güvenlik, Emniyet, MİT ve TSK personeli
• Basın mensupları
• Sağlık çalışanları (doktor, hemşire, ebe vb.)
• İtfaiyeciler
Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz, CNN Türk yayınına yaptığı açıklamada, “Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlara emeklilik öncesi ilave prim gün sayısı ve hizmet süresi tanınıyor. Örneğin madende 6 ay çalışan bir işçiye SGK, 6 ay da yıpranma payı ekliyor ve böylece yıllık 12 ay üzerinden prim kazancı oluyor” ifadelerini kullandı.
Nisan 2025’te Yeni Liste Uygulamaya Girdi
Yeni uygulamayla birlikte Nisan 2025 itibarıyla meslek kodları üzerinden yapılan değerlendirmelerle, bazı mesleklerin artık fiili hizmet süresi kapsamında değerlendirilmesine son verildi. Bu kapsamda, örneğin bir şoför personel fiilen ağır iş yapmıyorsa bu haktan yararlanamayacak. Ancak, itfaiye şoförü gibi doğrudan tehlikeli görev üstlenenler kapsam dahilinde kalmaya devam edecek.
Fiili Hizmet Süresi Zammı Nedir?
Fiili hizmet süresi zammı, zorlayıcı ve tehlikeli işlerde çalışanların, çalışma sürelerine ek günler kazanarak daha erken emekli olmalarını sağlayan bir uygulamadır. Ancak son düzenleme, bu hakkın yalnızca gerçekten riskli işlerde çalışanlara tanınmasını hedefliyor.
SGK'nın bu adımı, yıpranma payı uygulamasını daha adil ve işin niteliğine uygun hale getirmek amacıyla atılmış bir adım olarak değerlendiriliyor.
