Evliya Çelebi'nin 10 ciltlik dev eseri Seyahatname'nin 9. cildinde yer alan bilgilere göre, Gördes’in tarımsal zenginliği yüzyıllar önce de dikkat çekiyordu. Ünlü seyyah, ilçeye yaptığı ziyarette sadece şehir yapısı ve yaşamı değil, tarımsal ürünleri de detaylı şekilde kayda geçirmiş.
Karpuz yok ama ‘Ballı Darı’ var!
Seyahatname’de geçen bilgilere göre, 17. yüzyılda Manisa'nın Gördes ilçesinde bazı tarım ürünleri bugün kullandığımız isimlerden oldukça farklı şekilde adlandırılıyordu. Kiraz “Sablıca”, vişne “Kardeş Kişne”, incir “Ballı Darı”, lahana “Kelem”, havuç “Kızılağaç”, kereviz “Hanze”, turp “Yellisaz”, dikenli kestane ise “Tüylüce Tonbak” ismiyle biliniyordu.
Bu tarihi kayıtlar, sadece birer kelime farklılığı değil; aynı zamanda bölgenin tarım kültürüne ve sözlü mirasına dair önemli birer ipucu niteliği taşıyor.
Kültürel mirasa ışık tutuyor
Evliya Çelebi’nin kaleminden çıkan bu detaylar, Manisa’nın tarım tarihini ve kültürel birikimini gözler önüne seriyor. Sadece mimari yapılar ya da şehir hayatı değil, bölgenin doğası ve yerel üretim anlayışı da 400 yıl öncesinden bugüne ulaşan bu eserle kayıt altına alınmış oluyor.
Tarihi belgelerde yer alan bu farklı adlandırmalar, hem dilbilimciler hem de kültürel tarih araştırmacıları için eşsiz bir kaynak niteliğinde.