BBC’nin analizine göre, tarafların geri adım atmaması halinde ortaya çıkabilecek felaket senaryoları, sadece askeri değil, diplomatik ve ekonomik çöküş riskini de beraberinde getiriyor.
1. ABD savaşın parçası olabilir
ABD, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarında doğrudan rol almadığını savunsa da, İran yönetimi bu saldırıların Washington’un zımni onayıyla gerçekleştiğini düşünüyor. BBC, İran’ın misilleme olarak Irak’taki ABD üsleri, Körfez’deki askeri noktalar ve bölgedeki diplomatik temsilciliklere saldırı düzenleyebileceğini öngörüyor.
Bu ihtimal, bölgede görev yapan ABD vatandaşlarının zarar görmesiyle birlikte, Başkan Donald Trump’ı askeri müdahaleye zorlayabilir. Analistlere göre, İran’ın derinlerde yer alan Fordo gibi nükleer tesislerine yalnızca ABD bombardıman uçakları ulaşabilir. Bu da ABD’yi doğrudan çatışmanın bir tarafı haline getirebilir ve uzun süreli bir savaşı tetikleyebilir.
2. Körfez ülkeleri çatışmanın içine çekilebilir
BBC’ye göre, İran’ın İsrail’e doğrudan zarar verememesi halinde, hedefini daha “yumuşak” bölgelere çevirmesi muhtemel. Bu da, özellikle Körfez ülkelerini ve bu ülkelerdeki enerji altyapılarını riske atıyor.
Daha önce Suudi Arabistan’daki petrol tesislerine saldırmakla suçlanan İran ve ona bağlı milisler, benzer saldırıları Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerde de tekrar edebilir. Bu tür gelişmeler, Körfez ülkelerinin ABD ve İsrail’den askeri destek talep etmesi ile sonuçlanabilir.
3. İran nükleer yarışa girebilir
İsrail’in saldırılarında hedef alınan nükleer tesisler, İran’ı nükleer kapasitesini hızla artırma yoluna itebilir. BBC, İsrail’in hedef aldığı uranyum zenginleştirme alanlarının büyük kısmının yeraltında ve iyi korunaklı olduğuna dikkat çekiyor.
Bu noktada, İran’daki yeni askeri liderlerin, önceki kuşaklara kıyasla “daha sert ve daha kararlı” olması, nükleer adımların hızlanmasına neden olabilir. İsrail’in buna karşılık yeni saldırılar düzenlemesi ise çatışmayı bir kısır döngüye sokabilir.
4. Küresel ekonomik şok
Çatışmanın derinleşmesi halinde en ciddi sonuçlardan biri de küresel ekonomik krizin tetiklenmesi olabilir. İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatması veya Yemen’deki Husi milislerinin Kızıldeniz’deki gemilere saldırılarını artırması, petrol sevkiyatını felç edebilir.
Zaten yüksek olan petrol fiyatlarının daha da artması; küresel enflasyonu, enerji krizlerini ve hayat pahalılığını derinleştirebilir. BBC, bu krizin ABD’nin gümrük tarifeleriyle birleşmesi durumunda, özellikle gelişmekte olan ülkelerde yıkıcı sonuçlar doğurabileceği uyarısında bulunuyor.
5. İran’da rejim değişikliği sonrası kaos
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran’ın nükleer kapasitesini yok etmeyi hedeflediklerini açıklarken, aynı zamanda rejim değişikliği mesajı da verdi. BBC, bu ihtimalin gerçekleşmesi durumunda İran’da büyük bir otorite boşluğu doğabileceğini belirtiyor.
“İran’da iç savaş mı çıkacak? Kim iktidarı devralacak?” gibi sorulara net yanıt verilemiyor. Ancak daha önce Irak ve Libya’da yaşanan kaotik süreçler, benzer bir senaryonun bölgeyi çok daha derin bir istikrarsızlığa sürükleyebileceğini gösteriyor.
Dünya diken üstünde
İsrail-İran çatışması, sadece iki ülkenin değil, tüm dünyanın kaderini etkileyebilecek boyutta. Diplomatik çabaların sonuç vermemesi halinde, Ortadoğu yeni bir bölgesel savaşa, dünya ise yeni bir küresel krize sürüklenebilir.
