Son günlerde kulislerde dolaşan iddiaya göre, 20 yaşından büyük otomobillerini hurdaya ayıranlara Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyeti sağlanacak bir düzenleme Meclis'e sunuldu. Ancak bu kanun teklifine dair TBMM’nin resmi sisteminde herhangi bir kayıt bulunmuyor. Yani şu an itibarıyla yalnızca kulis bilgisi ve sosyal medya söylentilerinden ibaret.
Daha önce ne olmuştu?
2019 yılında yürürlüğe giren hurda indirimiyle birçok araç sahibi, belli şartlarla ÖTV indirimi alarak yeni araç sahibi olabilmişti. Ancak bu düzenleme tam muafiyet değil, belirli matrahlar için indirim anlamına geliyordu. Örneğin; 70 bin TL'yi aşmayan araçlar için 15 bin TL, 70-120 bin TL arası içinse 12 bin TL indirim yapılmıştı. Bu teşvikten on binlerce vatandaş yararlanmıştı.
Fırsatçılar iş başındaydı
Geçmiş uygulamada bazı fırsatçılar da devreye girmişti. Kullanılamaz durumdaki araçların yalnızca ruhsatlarını devralan bayiler, bu belgeleri ÖTV indiriminden faydalanmak isteyenlere yüksek fiyatlarla satarak kazanç sağlamıştı. Bayiler, bir yandan hurda araçlardan kar ederken diğer yandan sıfır araç satışlarını artırarak çifte kazanç elde etmişti.
Meclis'e sunulan bir teklif var mı?
CHP Adana Milletvekili Müzeyyen Şevkin’in bu yönde bir kanun teklifi verdiği öne sürülse de teklif TBMM arşivinde henüz yer almıyor. Ayrıca mevcut ekonomik tablo ve otomobil satışlarındaki yüksek seyir, bu teklifin yasalaşmasını oldukça zayıf bir ihtimal haline getiriyor. Ekonomide reform süreçlerinin sürdüğü, sıfır araç satışlarının zaten rekor kırdığı bir dönemde Hazine’nin vergi gelirlerinden vazgeçmesi beklenmiyor.
Erken harekete geçmeyin uyarısı
Uzmanlar, henüz ortada somut bir düzenleme olmadığını vurgulayarak vatandaşlara “hurda araç” arayışına girmemeleri konusunda uyarıyor. Sosyal medya paylaşımları ve spekülatif haberler nedeniyle elinde eski araç bulunan vatandaşlar da aceleci davranmamalı.
Eğer muafiyet gelirse ne olacak?
Eğer bir ÖTV muafiyeti hayata geçirilirse, geçmişten alınan derslerle bazı sınırlamalar getirilmesi kaçınılmaz görünüyor. Olası şartlar arasında:
- Araç alındıktan sonra belli bir süre satış yasağı (örneğin 2 yıl),
- Süresinden önce satış yapılırsa vergi geri alınması,
- Bir kişinin yalnızca bir kez bu haktan yararlanabilmesi,
Kanunun yürürlük tarihinden önce alınan hurda araçların kapsam dışı bırakılması gibi düzenlemeler yer alabilir.
ÖTV matrahı zaten sınırda
Öte yandan ÖTV oranları hali hazırda yeniden düzenlenmişken ve birçok araç yüzde 90-100 dilimine dayanmışken, olası bir teşvikte bile istenen düşük fiyatlara ulaşmak zor olabilir. Özellikle ithal ya da yüksek segment araçlarda, fiyat beklentilerini karşılayacak bir teşvik mekanizması oluşturulması oldukça karmaşık görünüyor.
Beklentiyi yüksek tutmayın
Gündeme gelen bu iddialar, otomobil piyasasında hareketlenmeye neden olsa da, şu an için kanunlaşmış bir düzenleme yok. Ekonomik koşullar ve vergi dengeleri göz önüne alındığında, bir ÖTV muafiyeti ya da kapsamlı hurda teşvikinin yakın vadede yasalaşması düşük bir olasılık olarak görülüyor.
