Yeni sistemle birlikte, öğrencilerin lise sürecinde daha erken mezun olabilmeleri hedefleniyor. “11. sınıfta diploma, 12. sınıfta uzmanlaşma” modeli öne çıkıyor. Bu düzenleme ile 11. sınıf sonunda standart lise diploması verilmesi, 12. sınıfın ise alan derinleşmesi ve mesleki yönlendirmeye ayrılması planlandı. Öneriye göre, 11. sınıfı tamamlayan öğrenciler okul başarı puanlarıyla meslek yüksekokullarına, ön lisans veya açık öğretim programlarına sınavsız geçiş yapabilecek.
Dört gün iş, bir gün akademi
Yeni modelde mesleki eğitim de yeniden yapılandırılacak. Planlanan sisteme göre öğrenciler haftada bir gün akademik eğitim, dört gün iş yeri temelli uygulama alacak. Böylece öğrenciler hem iş dünyasıyla daha erken tanışacak hem de teorik bilgilerini pratiğe dönüştürme fırsatı bulacak. MEB yetkilileri, bu sistemin gençlerin istihdama geçişini kolaylaştıracağını, mezuniyet sonrası iş bulma oranlarını artıracağını belirtti.
“Süre değil, nitelik tartışılmalı”
Tartışmalar devam ederken Türkiye Gazetesi'nin haberine göre; Türk Eğitim Derneği’nin düşünce kuruluşu TEDMEM, “Ortaöğretimi Yeniden Düşünmek” başlıklı kapsamlı bir rapor yayımladı. Raporda, Türkiye’nin artık “eğitime erişimi değil, eğitimin niteliğini” konuşması gerektiği vurgulandı.
TEDMEM raporundan öne çıkan tespitler şöyle:
- Okullaşma oranında tarihî başarı: 1997’de %38 olan ortaöğretimde net okullaşma oranı, günümüzde %90’a ulaştı. Kız çocuklarının okullaşma oranı ilk kez erkekleri geçti.
- Liselerin işlev kaybı: Üniversiteye geçişteki yığılma, sınav baskısı ve okulların rehberlik rolündeki eksiklik, lise eğitiminin amacını zayıflatıyor.
- Devamsızlık oranları yüksek: MEB verilerine göre 20 gün ve üzeri devamsızlık oranı genel ortaöğretimde %27, mesleki ve teknik ortaöğretimde ise %46,6’ya kadar çıkıyor.
- Öğrenci memnuniyeti düşük: Öğrencilerin %56’sı okulun hayata hazırlamadığını, %35’i ise okulu “zaman kaybı” olarak görüyor.
“Okulu yeniden değerli hale getirmeliyiz”
TEDMEM, yeni sistemin temelinin bilimsel veriler, çocuk gelişimi ilkeleri ve öğrencinin yüksek yararı üzerine kurulması gerektiğini ortaya koydu.
Raporda şu ifadelere yer verildi:
“Sistem sınavlara değil, hayata hazırlamalı. Öğrenciler sistemin sorunu değil, öznesidir. Eğitime erişim bir haktır; nitelik bu hakkın içini doldurur.”
Önerilen modelle birlikte, 12. sınıfta üniversiteye hazırlık sürecinin okul içinde yürütülmesi hedefleniyor.
Kabine gözünü eğitime çevirdi
Yeni sistemin ayrıntılarının, önümüzdeki günlerde yapılacak Kabine toplantısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulması bekleniyor. MEB’in hedefi, hem akademik hem mesleki eğitimi yeniden tanımlayarak gençleri “sınav odaklı değil, hayat odaklı” bir sisteme taşımak.
