ASGARİ ÜCRETTE ARTIŞ

Asgari ücrette, 2015 yılının ikinci altı aylık dönemine girilmiş olması ile birlikte Temmuz ayından itibaren artış yapılmış bulunmaktadır. Aslında söz konusu zam oranı Asgari Ücret Tespit Komisyonu`nun 2014 yılının Aralık ayında yapmış olduğu toplantı ile belirlenmişti. Ancak söz konusu ikinci altı aylık zam 2015 Temmuz ayında uygulanmaya başlanmış bulunmaktadır. Söz konusu artış ile birlikte asgari ücret tutarı ne olmuştur? Asgari ücret 2015 yılının Temmuz ayından itibaren bekar ve çocuksuz olan bir kişi için asgari geçim indirimi ile birlikte net 1.000,54 TL, brüt olarak ise 1.273,50 TL olarak belirlenmiştir. Asgari ücret 2015 yılının ilk altı aylık döneminde ise bekar ve çocuksuz olan bir kişi için asgari geçim indirimi ile birlikte net 949,07 TL ve brüt olarak 1.201,50 TL idi. Kapıcıların ücretleri, damga ve gelir vergisinden muaf tutulduğu için bir miktar daha yüksek olmaktadır. Asgari ücretteki söz konusu artış yanlış bir şekilde birçok işçi ve işverence bir zam olarak değerlendirilmektedir. Ancak söz konusu ücretteki artış zam değildir. Çünkü bu artış İş Kanunu gereği zorunlu yapılan bir artıştır ve bu tutarın altında işçi çalıştırılması Kanuna göre mümkün olmayıp idari para cezasını gerektirmektedir. Asgari ücretin altında ücretle işçi çalıştırılması mümkün müdür? Asgari ücret, adından da anlaşılabileceği gibi bir işçiye çalışması karşılığı olarak ödenebilecek en düşük ücret tutarını ifade etmektedir. Söz konusu tutarın altında ücretle işçi çalıştırmak Kanun gereğince söz konusu değildir. Ancak uygulamada asgari ücretin altına çalıştırılan pek çok işçi mevcuttur. Bu durumun tespiti halinde 4857 s. İş Kanununun 102. maddesine göre işveren, işveren vekili ve 3. kişiye, her işçi ve her ay için idari para cezası uygulanması söz konusu olur. Asgari ücretin altında ücretle işçi çalıştırılması, idari para cezasını gerektirdiği gibi işçi açısından haklı fesih sebebi oluşturmaktadır. Söz konusu husus işçinin haklı fesih sebeplerinin belirtildiği 4857 s. İş Kanununun 24/II-e maddesinde; “e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, ” haklı fesih sebebi sayılacağı belirtilmiştir. Artış, asgari ücretin üzerinde ücret almakta olanları da etkileyecek mi? Maalesef söz konusu artış sadece asgari ücretli çalışanların ücretlerine yönelik yapılan bir artış olup, asgari ücretin üstünde ücret alanlara uygulanması(iş sözleşmelerinde aksine hüküm yoksa) gibi bir durum söz konusu değildir. Dolayısıyla belirtilen kişilerin ilgili artıştan faydalanamadıkları gerekçesiyle iş sözleşmelerini haklı nedenle fesih hakları söz konusu değildir. Anayasa`nın “Ücrette adalet sağlanması” başlıklı 55. maddesine göre; “Ücret emeğin karşılığıdır. Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır. Asgari ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da gözönünde bulundurulur. ” denilmiştir. Görüldüğü üzere asgari ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ve ülkenin ekonomik durumunun da göz önüne alınacağı belirtilmiştir. Ancak kanaatimce asgari ücretin tutarının istenen seviyede olduğunu söylemek oldukça zordur. Bu nedenle de asgari ücretin tutarının iyileştirilmesine ilişkin olarak düzenlemeler gerekmektedir. Konuya ilişkin olarak asgari ücretten alınan vergi oranlarının ve SGK prim kesintilerinin düşürülmesi ve bu farkların çalışanların ücretlerine yansıtılması asgari ücrette önemli bir artış sağlayacaktır. Asgari ücretten alınan gelir vergisi % 15 dolayındadır. Bu oran dahi kesinti miktarının yüksekliğini göstermektedir. Gerekli düzenlemelerin yapılarak asgari ücretli çalışanların ve ailelerinin insan onuruna yaraşır hayat sürmelerini sağlayacak bir gelir seviyesine kavuşturulmaları gerekmektedir. Ülkemizdeki asgari ücretli çalışan sayısı da düşünüldüğünde bu hususun önemi daha da ortaya çıkmaktadır.