Gazetecilerin sorunları Ankara’da

Manisa  gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ali Filizkan Yönetim kurulu üyeleri ile birlikte Türkiye Gazeteciler Konfederasyonunun  6  Bölge Federasyonu, 81 ilin   gazeteciler Cemiyet inin görüşlerini alarak  hazırladığı  yerel basının sorunları ve çözüm önerilirini içeren 3 sayfalık  raporu   Manisa Valisi  Ahmet Deniz, Manisa Büyükşehir Belediye başkanı Cengiz Ergün, Ak Parti  il başkanı Berk Mersinli, CHP il başkanı Semih Balaban, MHP il başkanı Ömer Baysal,  İYİ Parti il başkanı  Hasan Eryılmaz, Milletvekilleri Murat Baybatur,  Özgür  Özel,  Erkan Akçay , İsmail Bilen, Uğur  Aydemir,  Semra Kaplan Kıvırcık, Mehmet  Ali  Özkan, a  Cumhur Başkanı Recep Tayyip Erdoğana ve bakanlara  iletilmesi TBMM sinde  çözüm önerilerinin görüşülmesi dileği ile  illetti. Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu Genel Başkanı Nuri Kolaylı raporla ilgili olarak  Cemiyet başkanlarına gönderdiği  ön sözde  de şunlara dikkati çekti. “ülkemiz için  vazgeçilmez bir kamu görevini yerine getiren  Medya kuruluşları olağan üstü zor günler yaşamakta,  hatta “hayatiyet sorunu” ile karşı karşıya  bulunmaktadır. Yerel Medya kuruluşları kapanmanın eşiğindedir. .Anadolu basını  can çekişiyor. Yerel  basının mevcut durumu  ve sorunlarını içeren çözüm önerilerimizi . Basın İlan Kurumu’na yeni Genel Müdür atanmasının hemen ardından yaptığımız istişareler sonucunda; mesleki sorunlarımızla ilgili Mustafa Arslan’la birlikte   Anadolu basınının görüşleri  alınarak bir rapor hazırladık. Raporumuzu, TGK Yönetim Kurulu üyesi arkadaşlarımızın görüşleri doğrultusunda son haline getirdik. Hedefimiz bu çalışmayı öncelikle illerdeki Vali, Belediye Başkanı ve İl Başkanıyla paylaşıp destek istemek ve özellikle Milletvekilleri kanalıyla Cumhurbaşkanlığı makamına ulaşmasını sağlamak.”diyen Kolaylı  Parti Grup Başkan vekilleri, Genel Başkan Yardımcıları ve Genel Başkan düzeyinde randevu alarak  sorunları  TBMM  gündemine taşımak olacak “dedi. .Manisalı yöneticilere hazırlanan raporu  sunduklarını belirten  Ali Filizkan  Vali  Deniz ,  Belediye başkanı Ergün  Siyasi Parti   il başkanları ve Manisa  Milletvekillerin  bizleri  ilgi ile karşıladı. Sunduğumuz  raporu ilgili makamlara  çözümü  için  taşıyacaklarını  belirtiler ”dedi..   HAZIRLANAN RAPOR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. Sayın ………………. Bilindiği gibi ülkemiz için vazgeçilmez bir kamu görevini yerine getiren medya kuruluşlarımız, olağanüstü zor günler yaşamakta ve hatta “hayatiyet sorunu” ile karşı karşıya bulunmaktadır. Yerel medya kuruluşlarımız kapanmanın eşiğindedir. Ekte bilgilerinize sunduğumuz “acil durum özet raporumuzda” medya sektörünün içinde bulunduğu durum, sorunlar ve atılması gereken adımlara ilişkin görüşlerimiz yer almaktadır. Zat-ı alinizin görev alanına ilişkin tedbirlerin alınması ve Sayın Cumhurbaşkanımız nezdinde sorunlarımızın paylaşılması hususunu arz ve talep ederiz. Saygılarımızla. Ali FİLİZKAN                                                              Nuri KOLAYLI Manisa Gazeteciler Cemiyeti Başkanı               Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu Gen. Başkanı YEREL BASIN ACİL DURUM BİLGİ NOTU Yerel basınımızın mevcut durumu ve sorunları ile çözüm önerilerimiz özetle şöyledir; RESMİ İLAN ALAN GAZETE SAYISI Basın İlan Kurumu (BİK) Mevzuatı çerçevesinde resmi ilan ve reklam alan 1.089 gazetenin, yerel olanlarının 646 tanesi kurum şubesi bulunan yerlerde, 397 tanesi valilik görev alanında yayın yapmaktadır. 10 bölgesel gazetenin yanı sıra 36 adet yaygın gazete mevcuttur. İSTİHDAM Bu gazetelerin asgari kadrolarında halen 8 bin 683’i fikir işçisi olmak üzere dağıtım, baskı, büro işçileri ile birlikte yaklaşık 15 binden fazla kişi istihdam edilmektedir. YEREL BASIN BATMA TEHLİKE SINIRINI GEÇMEK ÜZERE Basınımızın bağışıklık sistemi çökmüş durumdadır. Her an hayatiyeti sona erebilir. Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar basın sektöründe iki-üç kat daha fazla yaşanmaktadır. Şöyle ki; 1-Dünya piyasalarından Çin’in kâğıt çekmesi nedeni ile 600 dolar /tonluk rakam 900 dolar/tona çıkmıştır. Döviz fiyatı ise iki misline yakın artmıştır. Diğer önemli girdiler olan boya, kalıp vd. çoğunlukla dışa bağımlıdır. Böylece girdi maliyetleri tolere edilemeyecek seviyede yükselmiştir. 2-Asgari ücrette ciddi artış meydana gelmiştir. 3-Ekonomik durgunluk nedeni ile işletmeler reklam harcamalarında kısıntıya gitmiştir. Bu da özellikle yerel gazetelerin reklam ve satış gelirlerini olumsuz etkilemiştir. 4- 15 Temmuz hain darbe girişiminin etkisi ile resmi kurumlar, (istisna olması gereken) davet usulü alımları alışkanlık haline getirmiş, ilana çıkmamaya başlamıştır. Bununla birlikte; acil alım, işlerin birleştirilmesi ya da parçalanması yöntemleri ile ilandan kaçınılmaktadır. Böylece yerel gazeteler ilan kayıpları yaşamakla birlikte rekabet şartları daralmakta, alenilik ilkesi zedelenmektedir. Hem BİK Kanunu, hem Kamu İhale Mevzuatı’na aykırı işlem yapılmakta, hem de kamu yararı ilkesi yara almaktadır. Resmi ilanların gazetelerde yayınlanmasını yük gören anlayış giderek istisnadan yerleşik kural haline gelmektedir. 5- 15 Temmuz hain darbe girişimi sonrası radyo ve televizyonların RTÜK paylarında indirime gidilmesine karşın 2 yıla yakın resmi ilan fiyat tarifesinde artışa gidilmemiştir. Bu süreçte BİK Genel Kurulu, zamanında aldığı tedbirlerle (sayfa sayısında azalma, satış rakamlarında düşme gibi) gazeteleri kısmen rahatlatmıştır. Ancak bu tedbirlerin yanı sıra köklü adımlara ihtiyaç olduğu muhakkaktır. GAZETECİLİK MESLEK YASASI Türk basını öncelikle, gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen ‘Gazetecilik Meslek Yasası’na ihtiyaç duymaktadır. Çağrımız; siyasetçilerin, bürokratların, hukukçuların ve Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu ile diğer meslek kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla çalışma gruplarının oluşturulması, kanun teklifi hazırlanması ve Gazetecilik Meslek Yasası’nın ülkemize kazandırılmasıdır. DARBE DÖNEMLERİNDEN KALAN MADDELERİN DÜZENLEMESİ Türk Ceza Kanunu’nda ve bazı kanun ile yönetmeliklerde yer alan basın özgürlüğünü kısıtlayıcı maddeler mutlaka günümüz koşulları göz önüne alınarak değişmelidir. Basınımıza kendini meşru bir şekilde ifade edebilme ve haber yapabilme hakkının evrensel ölçülerde tanınarak ifade ve basın özgürlüğünün sorun olmaktan çıkması için darbe dönemlerinden kalan maddelerde düzenlemelerin yapılması kaçınılmazdır. BASIN KARTLARI KOMİSYONU Basın Kartları Komisyonu’nun yapısını değiştiren yeni yönetmelik, basın kartı konusunda olumsuz bir adımdır. Komisyon, meslek temsilcilerinin yer aldığı bir yapıya kavuşturulmalıdır. Ayrıca basın kartlarının değişim sürecinde, turkuaz ve pembe olarak değiştirilen rengin yeniden sarıya döndürülmesi beklentimizdir. YEREL BASIN, SİYASETİN VE DEMOKRASİNİN TEMEL DİREĞİDİR Basınımızın Anayasa’da karşılığını bulan haber verme işlevinin yanı sıra yerel siyasetin hayata geçmesini sağlama, kamu denetimi sağlama, sivil toplumu hayata geçirme, marka üretme, yerel ekonomiyi canlandırma gibi vaz geçilmez işlevleri bulunmaktadır. YEREL SİYASETÇİLER VE MİLLETVEKİLLERİ HERHANGİ SKANDALA KARIŞMADIKLARI SÜRECE YAYGIN BASINDA YER BULAMAZ. ANCAK, HER FAALİYETLERİ YEREL BASINDA YAYINLANIR. Örnek vermek gerekirse; 2017 yılında Konya gazeteleri¬ne 7 milyon 759 lira tutarında resmi ilan ve reklam verilmiştir. Öte yandan Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek hakkında yayımlanan haberlerin reklam eşdeğerleri 30 milyon 646 bin lira ve Vali Yakup Canbolat hakkında 13 milyon 710 lira olmak üzere toplam 44 milyon 356 milyon liralık reklam eşdeğeri haber yayımlanmıştır. Aynı dönemde Büyükşehir Belediye Başkanı hakkında 9 bin 204 haber yayımlanmıştır. Bu haberlerin 78’i bölgesel yayınlarda, 1’i KKTC’de, 1’i sektörel yayınlarda, 247’si yaygın gazeteler ve 8 bin 887’si ise yerel gazetelerde yayınlanmıştır. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere resmi ilanların kat, kat fazlası reklam eşdeğerleri açısından haber üretilmektedir. Yerel gazetelerin ağırlığı ise ayrıca dikkat çekicidir. 2018 yılı için de benzer rakamlar söz konusudur. Görüleceği üzere yerel gazetelerimiz büyük bir katma değer üretmekte, yerel siyaset ve bürokrasinin toplumla buluşmasını sağlamaktadır. DEVLETİMİZ, YEREL BASINA VERDİĞİ İLAN PARALARINDAN DAHA FAZLASINI VERGİ, SGK  PRİMİ  VB. KALEMLERLE GERİ ALMAKTADIR Konuyu örnekleyecek olursak; Yeni Ereğli Gazetesi’nin Eylül 2018’de aldığı 5 bin 546 lirada 846 lira KDV, 831 lira BİK Komisyonu bulunmaktadır. Gazetenin eline 4 bin 714 lira geçmektedir. Öte yandan gazete asgari 4 fikir isçisi çalıştırmaktadır. Bu fikir isçileri için 2 bin 686 lira SGK tahakkuk toplamı ödemektedir. 3 aylık muhtasar için ise bin 570 lira ödenmektedir. Bu da aylık 523 liraya karşılık gelmektedir. Gazete eline geçen 4 bin 714 liralık resmi ilan gelirinin 3 bin 204 lirasını çalıştırdığı -isçiler için devlete geri ödemektedir. KDV ve BİK komisyonu ile birlikte bu rakam 4 bin 886 liraya ulaşmaktadır. Gazete sahibini¬n elinde 660 lira kalmaktadır. 660 liranın üzerine fikir isçilerinin giderini oluşturan 8 bin 118 lira ile matbaaya hizmet alımı karşılığı ödediği 3 bin 667 lirayı ilave etmemesi, vergi dilimine göre gelir vergisini de üretmesi gerekmektedir. Görüldüğü gibi devletimizin verdiği can suyu bir işletmeyi ayakta tutmakta, Anayasa’da tarif edilen bir görev icra edilmekte, katma değer ve istihdam oluşturulmaktadır. YERLİ VE MİLLİ YEREL BASIN, ULUSLARARASI GÜÇLERİN GÜDÜMÜNE GİRME TEHLİKESİ İLE KARŞI KARŞIYADIR Türkiye’nin rengini tadını kokusunu sonuç olarak bu toprakların geçmişle bağını, gelecek düşünü kuşaktan kuşağa bilinçle aktaran yerel basının yok olması demek, uluslararası sermaye ve ideolojilerin, bölücü unsurların eline geçecek, Türkiye’nin zenginliklerini önce ayrılık sonra düşmanlık haline getirecek güçlerin filizlenmesi anlamına gelecektir. Siyasetimiz bu yolu tercih etmekle bindiği dalı kesmenin adımını atacaktır. Halen basın sektörüne ilişkin detaylı bilgisi olmayan, meseleyi etraflıca ele almaktan uzak bürokratik yaklaşım sektörümüze onarılamaz yaralar açmak üzeredir. Aynı yaklaşım sahipleri basın kartları konusunda fikir işçilerinin 1 yıllık erken emeklilik hakkını göz göre göre yok etmiş, görevlerini ihmal etmiştir. ACİL BEKLENTİLERİMİZ 1- Kanun teklifi hazırlanarak Gazetecilik Meslek Yasası ülkemize kazandırılmalıdır. 2- Türk Ceza Kanunu’nda ve bazı kanun ile yönetmeliklerde yer alan basın özgürlüğünü kısıtlayıcı maddeler günümüz koşulları göz önüne alınarak değişmelidir. 3-Resmi ilanları yük gören bürokratik anlayışın yerine, sağduyulu yaklaşımla ülke menfaatlerinin hâkim olacağı bir bakış açısı hayata geçmelidir 4-Sektörümüzde yaygınlaşmakta olan tekelci yaklaşım her şeyden önce siyaset kurumuna zarar vermektedir. Bu husus acilen gözden geçirilerek tedbir alınmalıdır. 5-Dünyanın her yerinde egemen devletler basınla aralarında irtibat kurarlar. Millilik ve yerlilik açısından bu vaz geçilmez bir stratejidir. Bu faaliyet alanı milli güvenlik, milli eğitim ve ulaştırma gibi bir kamu hizmet alanıdır. Sistemi sağlıklı olarak işler hale getirecek yöntemler sektör temsilcileriyle de görüşülerek üretilmelidir. 6- Yazılı basın, radyo televizyonlar ile internet mecrasını bir bütün olarak ele alan, Düzenleme-Denetleme-Destekleme ayaklarını içeren bir sistem kurulmalıdır. Bunun için vakit geçirmeden internet yasası çıkarılmalıdır. Aksi halde şantajcı, yalancı, baskıcı kişiler mesleğimizin onuru zedelemekte, meslek mensubu olmamalarına rağmen ortalıkta dolaşmaktadır. 7- Basın için Acil Destek Paketi çıkarılmalıdır. Pakette doğrudan desteklerin dışında Hazine, İŞKUR, KOSGEB ve kalkınma ajansları destekleri “konfeksiyon” değil “terzi usulü” hazırlanmalıdır. 8- BİK Genel Kurulu’nun sağlıklı olarak çalışmalarına devam edebilmesi için Hükümet Kanadı üyeleri atanmalıdır. 9- Taslak halinde olan Yargı Reformu Paketi’nden icra ilanlarının gazetelerde yayının kaldırmayı öngören değişiklik yerine Kamu İhale Mevzuatı’ndaki gibi eşik değerler sistemi getiren ve icralardaki gri alanları şeffaflaştıran gazetelerde yayın mekanizmasına geçilmelidir. 10-Doğrudan alım, acil alım, ilandan kaçınmak için işleri birleştirme ya da ayırma gibi yöntemlerden vaz geçilmesi konusunda gerekli tedbirler alınmalıdır. 11- Basın Kartları Yönetmeliği’nin aksayan yönleri sektörün de görüşleri alınmak sureti ile giderilmelidir. Basın Kartları Komisyonu’nu, meslek temsilcilerinin yer aldığı bir yapıya kavuşturulmalıdır. 12- Bir yılı aşkın süredir  basın kartı alma hakkına sahip oldukları halde alamayan meslektaşlarımızın haklarının iadesi sağlanmalıdır.