Bilim tarihinin öncüsü
2 Mayıs 1913’te Ankara’da doğan Aydın Sayılı, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk bilim tarihçilerinden biridir. Atatürk’ün desteğiyle Harvard Üniversitesi’ne gönderilen Sayılı, burada bilim tarihinin kurucusu kabul edilen Prof. George Sarton’un yanında çalışarak “İslam Dünyasında Bilim Kurumlarının Doğuşu” adlı teziyle doktorasını tamamladı.
Bu çalışma, dünyada bilim tarihi alanında yapılan ilk doktora olarak tarihe geçti.
Türkiye’de bir ilki başlattı
1943 yılında Türkiye’ye dönen Sayılı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde Bilim Tarihi Kürsüsü’nü kurarak bu alanda bir ilke imza attı.
Yıllar boyunca bilimin evrensel bir kültür ürünü olduğunu savundu; Doğu-Batı ayrımı yerine insanlığın ortak birikimini vurguladı.
Uluslararası başarılar ve ödüller
Sayılı, 1960’lı yıllarda UNESCO Bilim Tarihi Kürsüsü Başkanlığı görevine getirildi.
Ayrıca Türk Tarih Kurumu ve Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’nda da önemli görevlerde bulundu.
1977’de TÜBİTAK Hizmet Ödülü, 1990’da ise Atatürk Kültür Merkezi Onur Üyeliği ile onurlandırıldı.
Eserleriyle bilime yön verdi
Aydın Sayılı’nın öne çıkan eserleri arasında “The Observatory in Islam and its Place in the General History of the Observatory”, “Ortaçağ İslam Dünyasında Bilimsel Kurumlar” ve “Bilim Tarihi ve Felsefesi Üzerine İncelemeler” bulunuyor.
5 TL’ye nasıl yerleşti?
Merkez Bankası, 2009 yılında piyasaya sürdüğü E9 Emisyon Grubu banknotlarda her kupüre bir Türk düşünürü, sanatçısı veya bilim insanını koyma kararı aldı.
Bu kapsamda, 5 TL’nin arka yüzünde bilimin simgesi olarak Aydın Sayılı yer aldı.
Arka plandaki güneş sistemi, gözlem aletleri ve astronomi sembolleri de Sayılı’nın bilim tarihine katkılarını simgeliyor.
Bilimle aydınlanan bir miras
Prof. Dr. Aydın Sayılı, 15 Ekim 1993’te Ankara’da hayatını kaybetti.
Bugün onun adı, Ankara Üniversitesi Bilim Tarihi Enstitüsü’nde ve birçok bilimsel etkinlikte yaşamaya devam ediyor.